سبک‌شناسی و تنوع زبانی در داستان‌های سیمین دانشور و بزرگ علوی از منظر زبان‌شناسی نقش‌گرای هالیدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران (نویسندۀ مسئول)

چکیده

تحلیل و بررسی متون ادبی بر مبنای اصول و نظریه‌های مکاتب زبان‌شناسی، یکی از مهم‌ترین رویکردهای نقد و تحلیل آثار ادبی در دهه‌های اخیر بوده است، به‌ویژه زمانی که بحث مقایسة داستان‌های زنان و مردان باشد، توجّه به ساختارهای زبانی آثار آن‌ها، می­تواند تفاوت‌های زبان زنانه و مردانه را مشخص کند و نیز ضعف و قوت آثار را نمایان کند. یکی از نظریه­های مهم زبان‌شناسی که با معیار آن، می‌توان به چنین مطالعه‌ای پرداخت، نظریۀ نقش‌گرایی مایکل هالیدی است. در این مقاله _ که به روش تحلیلی توصیفی انجام‌شده است ـ بنابر نظریۀ نقش‌گرایی هالیدی به بررسی ساختار و کارکرد زبان و دستور زبان در داستان‌های دو نویسندة بزرگ، سیمین دانشور و بزرگ علوی پرداخته شده است. از‌جمله یافته‌های اصلی مقاله این است که در سبک نویسندگی سووشون و به‌طورکلی نویسندگان زن، وجود برخی ویژگی‌های خاص در کاربرد گروه‌های فعلی و اسمی دیده می‌شود که در سبک نویسندگان مرد نیست و به‌عنوان نمونه نمودهای التزامی در سووشون بسامد بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Stylistics and linguistic diversity in the stories of Simin Daneshvar and Bozorg Alavi from the perspective of Holliday's role-oriented linguistics

نویسندگان [English]

  • Mehrdad Rahmani 1
  • mohammadbagher shahrami 2
1 PhD student of Persian language and literature, Zanjan University, Zanjan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Imam Khomeini International University (RA), Qazvin, Iran (Corresponding Author)
چکیده [English]

 
 Analyzing and reviewing literary texts based on the principles and theories of linguistic doctrine has been one of the most important approaches to criticizing and analyzing literary works in recent decades. Especially, when it is a question of comparing the stories of women and men, paying attention to the linguistic structures of their works can determine the differences between women's and men's language and also show the strengths and weaknesses of the works. One of the important theories of linguistics, which can be used as a criterion for such a study, is Michael Holliday's theory of role orientation. In this article - which is done using a descriptive-analytical method - according to Holliday's theory of role orientation, the structure and function of language and grammar in the stories of two great writers, Simin Daneshvar and Bozorg Alavi, have been investigated. Among the main findings of the article is that in the writing style of Sushon and women writers in general, there are some special features in the use of present and nominal groups, which are not found in the style of male writers, and as an example, imperative expressions are more frequent in Sushon.

کلیدواژه‌ها [English]

  • role-oriented linguistics
  • Holliday
  • novel
  • Simin Daneshvar
  • Bozorg Alavi
  1. کتاب‌شناسی

    کتاب‌ها

    1. باطنی، محمدرضا (1348)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
    2. دانشور، سیمین (1371)، سووشون، تهران: علمی، چاپ سوم.
    3. علوی، بزرگ (1400)، چشم‌هایش، چاپ چهل و هفتم، تهران: نگاه.
    4. فالر، راجر و دیگران (1381)، زبانشناسی و نقد ادبی، ترجمۀ مریم خوزان و حسین پاینده، تهران: نی.
    5. کارآمد، هوتک (1378)، زبان در شعر فروغ فرخ‌زاد، یک رویکرد متن بنیاد بر اساس دستور نقش‌گرا، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی. دانشگاه تهران.
    6. مهاجر، مهران و محمد نبوی (1376)، به‌سوی زبان‌شناسی شعر، رهیافتی نقشگرا. تهران: نشر مرکز.

    مقاله‌ها

    1. ایشانی، طاهره (1393)، «بررسی ویژگی‌های سبکی و شخصیتی سیمین دانشور با رویکرد زبانشناسی نقشگرا»، فصل‌نامة زبان‌شناخت، سال پنجم، شمارۀ 1، صص 19-34.
    2. بهمنی مطلق، یدالله و باقری، نرگس (1391)، «مقایسۀ زبان زنان در آثار دانشور و آل ‌احمد»، فصلنامۀ زن و فرهنگ، سال سوم، شمارۀ 11، صص 43-59.
    3. قزلباش، نیلوفر (1397)، «بررسی انسجام متنی در داستان‌های بزرگ علوی بر اساس نظریۀ حسن و هالیدی»، کنفرانس بین‌المللی مطالعات زبان، ادبیات و فرهنگ.
    4. متولیان، رضوان (1390)، «خودایستایی و مقوله تهی در ساخت کنترل اجباری زبان فارسی»، مجلۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی، سال سوم، شمارۀ دوم، صص 84-102.
    5. مهاجر، مهران و محمد نبوی (1374)، «از زبان تا شعر: درآمدی بر زبان‌شناسی سازگانی- نقش‌گرا و کاربرد آن در خوانش شعر»، مجموعه مقالات سومین کنفرانس زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    6. نعمتی، آزاده (1386)، «تجزیه‌و‌تحلیل گفتمانی- دستوری منظومۀ صدای پای آب سهراب سپهری»، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال پنجم 5 بهار و تابستان، صص 173-160.

     

    1. Cummings, Michel.(2016).Scale and category analysis of old English verbal groups, Canadian journal of linguistics, volume 20, issue 1, pp 23-58.
    2. Halliday, M. A. K, (1994). An introduction to functional grammar. 2nd London: Edward Arnold.
    3. Halliday, M. A. K and R. Hassan. (1976). Cohesion in English. London: Longman.