TY - JOUR ID - 142396 TI - گفتمان دنیاگریزی در شعر کلاسیک عربی و فارسی (با تکیه بر اشعار ابواسحاق البیری اندلسی و ناصر خسرو) JO - مطالعات زبان فارسی JA - JMZF LA - fa SN - 2645-3894 AU - روشن چسلی, محمد مهدی AU - نعمتی, فاروق AU - کارخانه, جواد AD - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور، ایران AD - دانشیار زبان و ادبیات عربی ،دانشگاه پیام نور. ایران AD - استاد یار زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم.ملایر. ایران. Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 4 IS - 8 SP - 115 EP - 139 KW - ادبیات تطبیقی KW - ابواسحاق البیری KW - ناصر خسرو KW - دنیاگریزی KW - شعر زهد DO - 10.22034/jmzf.2022.142396 N2 - گفتمان دنیاگریزی از بن‌مایه‌های مضمونی شاعران زهد در دو ادب فارسی و عربی است؛ زیرا ازنظر این دسته از شاعران، دنیا و دل‌بستگی به آن، موجبِ مشغول شدن انسان به لذائذ و آرزوهای نفسانی است که او را از یاد خدا و زهد‌پیشگی و قناعت دور خواهد کرد. ابواسحاق البیری، شاعر زهدسرای اندلسی و ناصر خسرو، سراینده و حکیم بزرگ ایرانی، هر دو از شاعران قرن پنج هجری هستند که ازنظر اندیشه و پیام نهفته در شعرشان، شباهت­های نزدیکی به هم دارند. یکی از درون­مایه­های مشترک اشعار دو سراینده، موضوع دنیا و دنیاگریزی است. این پژوهش به روش تحلیلی- توصیفی و با تکیه‌بر محتوا، در گذر مکتب آمریکایی در ادب تطبیقی، می­کوشد تا بارقه­هایی همسان از موضوع دنیاگریزی در اشعار دو سراینده را تبیین و استخراج کند. یافته­های این تحقیق، بیانگر آن است که البیری و ناصر خسرو، در حوزۀ مفاهیم مربوط به دنیا، در بسیاری موارد دارای نگاه مشابهی هستند و خاستگاهِ فکری یکسانی دارند. وصف دنیا از پُربسامدترین مضامین در سروده­های دو شاعر است. دنیا در نگاه آنان، دامگاه و عروس فریبکاری است که جایگاه قرار نیست و گذرگاهی برای سرای اخروی است. دنیا مادری ستمکار است که همواره در چرخش است و خردمند را نشاید که دل به این سرای فانی و عجوزة غدّار ببندد. به‌طورکلی می­توان گفت تصاویری که این دو شاعر از سیمای دنیا ارائه داده‌اند، همگی منفی و ناخوشایند است و بیانگرِ این است که آن‌ها هرگز به جهان روی خوش ‌نشان نداده‌اند و همواره از ناپایداری، بی­وفایی و کینه­ورزی فلک فریاد برآورده‌اند. UR - https://www.jmzf.ir/article_142396.html L1 - https://www.jmzf.ir/article_142396_3cad33dcdb4d95461cf72d966e58495d.pdf ER -