جایگاه شعر و شاعری در قرآن کریم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی

4/jshd.2019.99699

چکیده

دیدگاه قرآن دربارة شعر و شاعری چیست؟ در آیۀ 224 از سورۀ مبارکۀ شعراء آمده است: «­وَ الشُّعَراءُ یَتَّبِعُهُمُ الْغاوُونَ‏». بر اساس برداشت ابتدایی از این آیۀ شریفه به نظر می‌رسد که این کتاب آسمانی نسبت به شعر و شاعری نگاه منفی داشته و شاعران را مورد نکوهش و مذمت قرار داده است، لیکن دقت در این آیه و آیات بعدی و همچنین سیاق، شأن و تاریخ نزول آن، مطالب و مفاهیم ارزشمندی را در اختیار ما قرار می‌دهد که توجه به آن در این زمینه راهگشا و هدایتگر است. یافته‌ها نشان می‌دهد که هیچ‌یک از فرازهای قرآنی در صدد نکوهش و تخطئه اصل هنرِ شعر و شاعری نیستند، بلکه آیات و همچنین برخی از روایاتی که در ظاهر به مخالفت با شعر و شاعری پرداخته‌اند نیز با توجه به گوناگونی محتوای شعر و همچنین شرایط و موقعیت‌های مختلف، قابل توجیه و تفسیر هستند. همانگونه که آیۀ مذکور نیز در ادامه با آیۀ «إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ ذَکَرُوا اللَّهَ کَثِیراً و... » تخصیص خورده و شعرای ایمانی را استثناء می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Poems and Poets Status in the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Kazem Einy
  • Amrollah Nikoomanesh
Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
چکیده [English]

Abstract
What’s the Quranic view regarding poems and poets? According to Surah ash- Shu’ra verse 224 “And as for the poets- the deviators follow them”. Based on a superficial understanding of this verse, one might believe that the Holy Quran has a negative view towards poems and poets and has scolded the poets. Nevertheless, deeper understanding of this verse and the following verses as well as the way, the date and integrity of their revelation, guide and illuminate us with invaluable concepts. Results show that none of the Quranic conceptions scold the artistic essence of poems and poets. On the contrary, some Quranic verses and narratives which seem to oppose poems and poets are interpretable and justifiable in terms of various contents and situations of poems. As it is clarified in the continuation of this Surah “Except for those who believe, and do good deeds, and remember Allah frequently, … ”, the believer poets are considered as exceptions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • poem
  • poet
  • Holy Quran
  • Ahlul Bait Narratives
  • revelation integrity

مراجع

قرآن کریم
2- ابن اثیر، علی بن محمد، (۱۴۰۹)، اسدالغاب، جلد اول، بیروت: انتشارات دارالفکر.
3- ابن بابویه، محمدبن‌علی، (۱۳۷۱)،اعتقادات شیخ صدوق، ترجمۀ محمدعلی حسنی، تهران: نشر علمیه اسلامیه.
4- ابن سینا، شیخ الرئیس، (1395)، الهیات از کتاب شفا، ترجمۀ ابراهیم دادجو، ج 4، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر.
5- ابن عساکر، علی بن حسن، (۱۴15)، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۲، بیروت: دارالفکر.  
6- ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414)، لسان العرب، ج3،چاپ‌اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
7- ابو الفرج الإصفهانی، على بن الحسین، (1415)، ‌الأغانی، ترجمۀ ابو الفرج اصفهانى، ‌چاپ اول‌، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
8- امینی، عبدالحسین، (1354)،الغدیر، ترجمۀ محمد باقر بهبودی، ج 2، تهران: نشر بنیاد بعثت.
9- بروجردى، محمدابراهیم، (1366)، تفسیر جامع، ج5، چاپ ششم، تهران: انتشارات صدر.
10- حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین، (1393)، تفسیر اثنی عشری، چاپ اول، تهران: انتشارات میقات.
11- دهخدا، علی اکبر، (1334)، لغت نامه دهخدا، تهران: چاپ سیروس.
12- سبحانی تبریزی، جعفر، (۱۳۸۵)، فروغ ابدیت، چاپ 21، قم: بوستان کتاب قم.
13- طباطبایی، سید محمد حسین، (1374)، تفسیر المیزان، ترجمۀ سید محمد باقر موسوى همدانى، ج 15، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه.
14- طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، (1374)، تفسیر جوامع الجامع، ج4، ترجمۀ احمد امیری شادمهری، مشهد: بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی.
15- قرائتی، محسن، (1374)، تفسیر نور، ج6، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگى درس­هایى از قرآن.
16- قمی، علی بن ابراهیم، (۱۳۱۳)، تفسیر علی بن إبراهیم القمی، تصحیح محمد رضا المستوفی، محمد کاظم الرّشتی، ج2، قم: نشرمؤسسه دار الکتاب.
17- قمی، شیخ عباس، (1382)، فرهنگ واژگان قرآن کریم، ترجمۀ غلامحسین انصاری، تهران: انتشارات چاپ و نشر بین الملل. 
18- کاشانی، فتح‌الله، (1336)، تفسیر کبیر منهج الصادقین، ج 6، تهران: کتابفروشى و چاپخانۀ محمدحسن علمی.
19- مجلسی، محمدباقر، (بی­تا)، بحارالانوار، تصحیح محمدباقر محمودی، عبدالزهرا علوی، ج 11، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 مهر 1398
  • تاریخ بازنگری: 21 مهر 1398
  • تاریخ پذیرش: 10 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار