نقش و کارکرد داستانی قهرمانان، شریران و یاریگران در قصه های مهدی آذریزدی بر اساس نظریه پراپ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ازاد واحد تهران مرکز

2 عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران مرکز

4/jshd.2019.89462

چکیده

در این مقاله نقش و کارکرد داستانی قهرمانان و شریران در قصه‌های عامیانه با توجّه به آثار مهدی آذریزدی و بر اساس نظریۀ پراپ مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به دسته‌بندی یا الگو قراردادن قهرمانان و شریران و تحلیل و تبیین نقش و کارکرد داستانی قهرمانان و شریران در آثار مذکور پرداخته شده است. مهدی آذریزدی نویسنده‌ای معاصر در حوزۀ ادبیّات کودک است که به بازنویسی داستان‌هایی پرداخته است که ریشه در ادبیّات کهن ایران دارد و یکی از آثار او در این زمینه کتاب قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن است که از نوع تعلیمی و پندآموز است و مجموعه کاملی از ده دفتر است. از آن جایی که در قصه‌های عامیانه ساختار متن در جهت نوعی تقابل بین قهرمان و شریر هویّت پیدا می‌کند و نقش قهرمانان در قصه‌ها مبارزه و سرکوبی شخصیت‌های شریر است و نقش شریران در قصه‌ها به هم زدن آرامش خانوادۀ خوشبخت و ایجاد یک نوع مصیبت و یا وارد آوردن صدمه و زیان است، بر این اساس نقش و کارکرد داستانی قهرمانان و شریران در آثار مهدی آذریزدی توصیف و تحلیل شده است. با توجّه به بررسی‌های انجام شده می‌توان نتیجه گرفت قهرمانان و شریران در این آثار حالت ساده و یکسانی دارند که کمتر دگرگونی می‌یابند و قهرمانان بیشتر به کمک عوامل بیرونی به اهداف خود می‌رسند، همچنین می‌توان گفت در مواردی هم‌پوشانی نقش شریر و یاریگر نیز وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fictional role and function of heroes, villains and assistants in the tales of Mehdi Azar Yazdi based on the theory of Prop

نویسندگان [English]

  • zeinab sarmadi 1
  • torab jangi ghahreman 2
1 Ph.D. student of Farsi language and literature University of Tehran Central Branch
2 Faculty of Letters and Humanities of the University of Tehran
چکیده [English]

This study examine the fictional role and functions of heroes and villains in folk tales according to the works of Mehdi Azar Yazdi and according to Propp’s theory and also examine classification or idolize of heroes and villains and analyze and explain the role and fictional role of heroes and villains in mentioned works.
Mehdi Azar Yazdi is a contemporary writer in the field of child literature who rewrites stories that are rooted in the ancient Persian literature and one of his works in this area is the book of fresh tales of ancient books which is a kind of educated and adventurous book and a complete collection of ten notebooks and since in folk tales structure of text fined identity in confrontation between the hero and villain and the role of heroes in the stories is fighting and suppression of the evil characters and the role of the wicked in the tales is to stir the calm of a happy family and create a kind of tragedy or cause harm, accordingly, the fictional role and functions of heroes and villains in the works of Mehdi Azar Yazdi are described and analyzed and also some tables have been drawn.

کلیدواژه‌ها [English]

  • fictional role and function
  • heroes and villains
  • Mehdi Azar Yazdi

مراجع

احمدی، بابک، (1393)، ساختار و تأویل متن، چاپ هفدهم، تهران: نشر مرکز.
2- اخوت، احمد، (1371)، دستور زبان داستان، چاپ اول، اصفهان: نشر فردا.
3- آذریزدی، مهدی، (1390)، قصه‌های تازه از کتاب‌های کهن، چاپ پانزدهم، تهران: اشرفی.
4- ...............................، (1394)، عاشق کتاب و بخاری کاغذی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی- هنری جهان کتاب.
5- بالایی، کریستف؛ کویی پرس، میشل، (1387)، سرچشمه‌های داستان کوتاه فارسی، ترجمۀ احمد کریمی حکاک، چاپ سوم، تهران: معین.
6- براهنی، رضا، (1393)، قصه نویسی، چاپ چهارم، تهران: نگاه.
7- پراپ، ولادیمیر، (1392)، ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، ترجمۀ فریدون بدره ای، چاپ سوم ، تهران: انتشارات توس.
8- خدیش، پگاه، (1391)، ریخت‌شناسی افسانه‌های جادویی ایران، چاپ دوم ،تهران: علمی و فرهنگی.
9- داد، سیما، (1392)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ ششم، تهران: مروارید.
10- شمس‌الدینی، پیام، (1391)، حکایت پیر قصه‌گو، چاپ اول، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی- هنری جهان کتاب.
11- شمیسا، سیروس، (1393)، انواع ادبی، چاپ پنجم ،تهران: نشر میترا.
12- قنبری، امید، (1388)، زندگی‌نامه و خدمات علمی و فرهنگی استاد مهدی آذر یزدی، چاپ دوم، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
13- محجوب، محمد جعفر، (1393)، ادبیّات عامیانۀ ایران، جلد اول و دوم، چاپ پنجم، تهران: چشمه.
14- مسرت، حسین، (1394)، مهدی آذر یزدی، چاپ اول، تهران: خانه کتاب.
15- میرصادقی، جمال، (1390)، ادبیّات داستانی، چاپ ششم، تهران: سخن.
16- ...............................، (1392)، عناصر داستانی، چاپ هشتم ، تهران: سخن.
17- میرعابدینی، حسن، (1387)، صد سال داستان نویسی ایران، جلد اول و دوم، چاپ پنجم، تهران: چشمه.
18- یونسی، ابراهیم، (1392)، هنر داستان نویسی، چاپ یازدهم، تهران: نگاه.
Refrences
1- Ahmadi,Bābak.(2014/1393SH). Saxtar va Ta`vil-e matn. 17th edition. Tehran:Markaz.
2- Azar Yazdi,Mehdi(2015/1394SH). Ašeq`-e ketab va boxari-e kaqazi. Fourth edition. Tehran:Jahān-e ketāb artistic cultural institute's publication.
3- Azar Yazdi,Mehdi.(2011/1390SH). qessehay-e taze az ketabhay-e kohan. 15th edition. Tehran: Ashrafi.
4- Christophe Balaÿ,Michel Cuypers.(2008/1387SH). sarče(a)šmehay-e dastan-e kutāh-e fasri. translated by Ahmad Karimi Hakak.third edition. Tehran: Moeen.
5- Dad,Simā.(2013/1392SH). Farhang-e estelahat-e adabi.sixth edition. Tehran:Morvarid.
6- Qanbari,Omid.(2009/1388SH). Zendeginame va Xadamat-e elmi’ va farhangi-e ostād’ Mehdi-e Azar Yazdi. second edition. Tehran: Anjoman-e- āsār’ va mafakher-e- farhangi.
7- Xadiš,Pegah.(2012/1391SH). Rixt shenasi-e afsanehay-e jāduy(‘)i-e iran. second edition. Tehran:Elmi va farhangi.
8- Barahani,Reza.(2012/1393SH). Qessenevisi. Fourth edition, Tehran:Negāh.
9- Mahjub,Mohammad Jafar.(2014/1393SH). adabiy[y]āt‘-e āmiyāne’ irān. first and second volumes. fifth edition. Tehran:Češme.
10- Masarrat,Hosein.(2015/1394SH). Mehdi-e Azar Yazdi. first edition. Tehran: Xāne Ketāb.
11- Mirabedini,Hasan.(2008/1387SH). Sad sal dastan nevisi-e Irān. first and second volumes. fifth edition. Tehran : Češme.
12- Mirsadeghi,Jamāl.(2012/1392SH). Anāse(o)r ‘-e dastani. eighth edition. Tehran:Soxan
13- Mirsādeghi,Jamal.(2011/1390SH). Adabiy[y]āt‘-e dastani. sixth edition. Tehran:Soxan
14- Oxovvat’,Ahmad.(1992/1371SH). Dastour-e zabān-e dastan. first edition. Isfahan:Fardā.
15- Shamisā Sirus.(2014/1393SH). ‘Anvā’-e adabi . fifth edition. Tehran: Mitrā.
16- Shamsoldini, Payām. (2012/1391SH). Hekāyat-e pir-e qessegu. first edition. Tehran:Jahān-e ketāb artistic cultural institute's publication.
17- Vladimir Propp.(2013/1392SH). Rixt šenāsi-e qessehāy-e pariān. Translated by Fereydoon Badreii. third edition. Tehran:Tus.
18- Younesi Ibrahim.(2013/1392SH). Honar-e dāstānnevisi. eleventh edition. Tehran:Negāh.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 آبان 1397
  • تاریخ بازنگری: 20 آبان 1397
  • تاریخ پذیرش: 10 دی 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار