مضامین اخلاقی در اشعار حزین لاهیجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرّس دانشگاه فرهنگیان

چکیده

در ادبیّات فارسی عموماً و در شعر فارسی بویژه اشعار حزین لاهیجی، پیوند با اخلاق ناگسستنی است.
اخلاق و مسائل اخلاقی با زندگی واقعی بشر سر و کار دارد و به سبب غنای اشعار فارسی از حیث مضامین
اخلاقی، بررسی اشعار فارسی از دیدگاه اخلاقی اهمیّت زیادی دارد. حزین لاهیجی، یکی از شاعران بزرگ
فارسی است که از مضامین اخلاقی در سروده هایش بهره فراوان برده و اشعارش از حیث مضامین اخلاقی
غنی و پربار است که همین موضوع ضرورت بررسی اشعار او را دو چندان می کند . این تحقیق که به شیوۀ
تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام گرفته ، بر موضع گیری حزین لاهیجی نسبت به
رذایل و فضایل اخلاقی و بیان دیدگاه های وی تمرکز یافته است. یافته ها و نتایج این پژوهش نشان م یدهد
که اگرچه فضایل اخلاقی در اشعار شاعر بیشتر مورد تأکید است، امّا رذایل اخلاقی و سرزنش و نکوهش
آن ها هم ذهن شاعر را به خود مشغول کرده او در شعر او نمود یافته است .

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ethical themes in Hazin Lahiji’s poems

نویسنده [English]

  • Mohammadhassan Davoodian
Farhangian university
چکیده [English]

Generally, in Persian literature and poems, specifically in Hazin Lahiji’s poems,
the link to ethics is unbreakable. Ethics and ethical themes are involved in human
life. Thus, due to the richness of Persian poems in terms of ethical themes, studying
them is highly important. Hazin Lahiji is one of the greatest Persian poets who
has significantly benefited from ethical themes in his poems. His poems are rich
and filled with ethical themes. Therefore, studying his poems ought to be highly
regarded. In this study, a discourse analysis approach along with library resources
has been utilized to focus on Hazin lahiji’s perspective towards the ethical inferiority
and superiority as well as to express his views. The results of this study show
that although ethical superiority is more emphasized, ethical inferiority is to be
blamed and punished and it has noticeably engaged the poet’s mind.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hazin Lahiji
  • book of poems
  • ethical themes
  • ethical inferiority
  • ethical superiority
اسمایلز، سموئیل، (1346)، اخلاق، ترجمه محمد سعیدی، تهران: بنگاه مطبوعاتی.
2-انوری، حسن  و همکاران، (1389)، فرهنگ روز سخن، چاپ پنجم، تهران: سخن.
3-بهنام فر، محمد، (1392)، وحی دل مولانا، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
4- بیکی، شکرالله؛ نوروزی، زینب؛ بهنام‌‌فر، محمد، (1393)مضامین اخلاقی در غزلیات نزاری»مندرج در مجموعه مقالات همایش ملّی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی.
5-جرجانی، میرسیدشریف، (1360)، التعریفات، ترجمه عمران علی زاده، تهران: انتشارات وفا.
6-حزین لاهیجی، محمّد علی ابن ابی طالب، (1378)، دیوان حزین لاهیجی، تصحیح ذبیح الله صاحبکار. تهران: نشر سایه.
7- رحیمی، محمّد و عرب پور محمّدآبادی، علی محمّد، (1393)، بررسی و تحلیل برخی آموزه‌‌های اخلاقی در دیوان حکیم نزاری قهستانی ، مندرج در مجموعه مقالات همایش ملّی نقد و تحلیل زندگی، شعر و اندیشه حکیم نزاری قهستانی.
8-رزمجو،حسین، (1370)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
9-صفی پور، عبدالرحیم بن عبدالکریم، (1297)، منتهی الارب فی لغه العرب، تهران: انتشارات کتابخانه سینایی.
10-طوسی، خواجه نصیرالدین، (1369)، اخلاق ناصری، به کوشش مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
11-غزالی، ابوحامد امام محمد، (1357)، احیاء علوم دین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
12-.............................، (1386)، کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
13-قرشی، سید علی اکبر، (1375)، قاموس قرآن، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ هفتم.
14-کیانی، سمیّه و بختیار نصرآبادی، حسنعلی، (1390)، اهداف، اصول و روش‌‌های تربیت اخلاقی از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی، نشریّه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال نوزدهم، شماره12، صص 65- 94.
15-مجتبوی، سیّد جلال الدین، (1366)، علم اخلاق اسلامی، ترجمه جامعه السعادات نراقی، تهران: انتشارات حکمت.
16-محمّدی ری شهری، محمّد، (1362)، میزان الحکمه، قم: مکتب الاعلام اسلامیه.