کردارهای شاهان در شاهنامه فردوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه ارومیه

چکیده

شاهنامه نمودار بی‌بدیل زندگی انسان ایرانی از نخستین روزگاران است. در این اثر ارزشمند بسیاری از جنبه‌های زندگی بشری، همچون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی همراه با جزئیات آن به تصویر در آمده است. در این میان با توجه به اینکه شاهنامه، نامۀ شاهان ایران است اعمال و کردارهای آنان در کانون توجه قرار می‌گیرد، از این رو طبیعی به نظر می‌رسد که مردمان این سرزمین اعمال شاهان خود را مورد سنجش قرار دهند و بر طبق این اعمال، آنان را بستایند و یا نکوهش کنند. در این پژوهش ضمن بررسی و استخراج اعمال شاهان در شاهنامه کوشیده شده است تا به نوعی کردارهای صاحبان تخت و تاج مورد ارزیابی قرار گیرد .در این میان توجه شاهان به برخی اعمال که شرایط اجتماعی و سیاسی اقتضا می‌کرد بسیار بیشتر بوده است. می‌توان گفت بیشترین عملی که در شاهنامه صورت گرفته است نامه نوشتن و فرستادن قاصد توسط شاهان جهت انجام امور کشورداری بوده و همین امر سبب شکل‌گیری بسیاری از روابط گردیده و سهم بزرگی در پیشبرد اهداف شاهان در دورۀ حکومت خود داشته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Acts of the kings in Shahnameh ferdowsi

نویسندگان [English]

  • mohammad shiroei
  • fatemeh modarrsi
urmia university
چکیده [English]

Shahnameh is an unmatched graph of Iranian human life from its earliest days. In this valuable work, many aspects of human life such as political, economical, socio-cultural with its details have been depicted.In this regard, considering that Shahnameh is the letter of the kings of Iran, their acts and deeds are at the center of attention. Hence it seems natural for the people of this land to assess the actions of their kings and according to this demons they will praise or condemn them. In this research, while investigating and extracting the actions of kings in Shahnameh attempts have been made to evaluate some kind of practices of the owners of the throne. And in the meantime, the attention of the kings was greatly influenced by certain acts that required social policy. It can be said that the most action that has taken place in Shahnameh is writing a letter and sending the messengers by the kings for statesmanship and this has led to the formation of many relationships and has contributed greatly to the advancement of their goals during their rule.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acts of the kings
  • Statesmanship
  • Shahnameh
  • Ferdowsi
1- ابن‏طقطقی، محمد بن طباطبا، (1367)، تاریخ فخری (در آداب ملک‏داری و دولت‏های اسلامی)، ترجمه محمدوحید گلپایگانی، انتشارات علمی فرهنگی.
2- اعتماد مقدم، علیقلی، (1348)، پادشاهی و پادشاهان از دید ایرانیان بر بنیاد شاهنامه، وزارت فرهنگ و هنر.
3- بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین، (1380)، تاریخ بیهقی، به کوشش منوچهر دانش‌پژوه، ج 1-2، تهران: هیرمند.
4- جاحظ، ابو عثمان محمد بن بحر، (1392)، آیین کشورداری در ایران و اسلام (تاج)، ترجمه حبیب‏ا... نوبخت، آشیانه.
5- خالقی مطلق، جلال، (1372)، گل رنج‏های کهن، به کوشش علی دهباشی، تهران: نشر مرکز.
6- خواجه نظام‏الملک، ابوعلی حسن بن علی، (1344)، سیاست‌نامه، به تصحیح محمد قزوینی، تهران: زوار.
7- رستگار فسایی، منصور، (1370)، فرهنگ نام‏های شاهنامه، ج 2، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
8- سرامی، قدمعلی، (1373)، از رنگ گل تا رنج خار (شکل‏شناسی داستان‏های شاهنامه)، تهران:انتشارات علمی فرهنگی.
9- غزالی، امام حامد محمد بن محمد، (1361)، نصیحه‏الملوک، تصحیح جلال‏الدین همایی، تهران: هما.
10- فردوسی، ابوالقاسم، (1384)، شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان، بر اساس چاپ مسکو، ج 1-2-3-4، تهران: قطره.
11- مسکوب، شاهرخ، (1383)، «جهانداری و پادشاهی در شاهنامه»، ایران‏نامه، شماره 83، ص 217-250.
12- موسوی، سیدکاظم، (1387)، آیین جنگ در شاهنامه فردوسی، زائر آستانه مقدسه.