مقایسه تحلیلی تأثیر اندیشه زیبایی شناسی ابوسعید ابی الخیر بر عطار و مولوی در داستان پیر نوازنده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران مرکزی

4/jshd.2018.63716

چکیده

ادبیات فارسی از نظر تنوع موضوعات دارای شاهکارهای شگفتی در حوزۀ نظم و نثر است که همواره مورد توجه پژوهشگران و منتقدان قرار گرفته است؛ به علاوه هر یک از این شاهکارها را می توان با دامنه های متفاوت هنری، علمی و ... نیز پیوند زد. مطالعه حاضر به کاوش در خصوص داستان زیبای پیر طنبورزنِ شیخ ابوسعید ابی الخیر می پردازد که مورد نظر شیخ فریدالدین عطار نیشابوری و مولانا جلال الدین محمد بلخی (مولوی) قرار گرفته و تلاش شده است با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی بر اساس تحلیل بینا متنی و ارتباط قیاسی به بررسی سه موضوع ذیل بپردازد: تأثیرپذیری دو شاعر متأخر از ابوسعید ابی الخیر در زیر شاخۀ ادب غنایی، در مقولۀ ادبیت متن توجه به نحوه ساختار موسیقی به عنوان دامنۀ هنریِ مورد نظرِ سه شاعر و عارف برجستۀ ایران و جهان و در نهایت بیان مختصر داستان و سیر تحول آن از دیدگاه صوری و معنایی با ارائۀ وجه تمایز و افتراق داستان ها. نتیجۀ پژوهش نشان می دهد که تمایز زبانی خاصی در داستان ها وجود ندارد و هر سه شاعر به بهترین وجهی دقایق و ظرایف عرفانی را بیان کرده اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analytical comparison and aesthetic thought of Abu-Saeid Abu-Khayr on Attar and Mawlawi in Pir-e-Navazandeh story

نویسنده [English]

  • Fattaneh Ghomlaghi
Persian Literature PHD candidate- Islamic Azad University- Central Tehran Branch.
چکیده [English]

Persian Literature possesses various magnificent masterpieces in terms of texts and poems that has always attracted researchers and critics’ attention. Furthermore, each of these masterpieces could be related with different subjects of artistic and scientific characteristics, etc. What is done in this article concerns with the magnificent Pir-e-Navazandeh story by Sheikh Abu-Saeid Abu-Khayr that has been admired by Sheikh Farid-ud-Din Attar Nishapuri and Mawlana Jalal ad-Din Mohammad Balkhi (Mawlawi). In this study, we have tried to analytically and descriptively consider the three following subjects based on intertextual analysis and subcontrariety:
- Inspiration of the two mentioned poets from Abu-Saeid Abu-Khayr in terms of Lyric Literature in literary contexts.
- Considering the structure of music as an artistic subject of the three majestic Iranian as wells as worldwide poets and mystics and finally,
- A short description of story and its evolution in terms of visions and concepts with determining distinctions among the stories.
In conclusion, we would state that there is not a significant language distinction among the stories and all the three poets have described and defined mystical beauties with extreme precision.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aesthetics
  • Pir-e-Navazandeh
  • Music
  • Abu-Saeid
  • Attar
  • Mawlawi

مراجع

 
1-   اطرایی، ارفع – درویشی، محمد رضا(1388)، ساز شناسی ایرانی، چاپ اول، تهران: موسسه فرهنگی هنری ماهور.
2-   امینی لاری، لیلا و نیلوفر( 1386 )، موسیقی( اسطوره، نماد، سنت و... )، شیراز : انتشارات نوید.
3-  پیروز، غلامرضا(1381)، «ادبیات غنایی و جلوه‌های آن در ایران پیش از اسلام»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، سال دوم، شماره 67، صص 66/35.
4-  ثابت زاده، منصوره( 1388 )، «ویژگی‌های حکایات موسیقیایی در آثار عطار نیشابوری»، فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، سال پنجم، شماره 16، صص 109/85.
5-  جبری، سوسن(1392)، « نقد زیبایی شناسی هنری در متن ادبی(مطالعه موردی یک غزل حافظ)»، مجله مطالعات زبانی و بلاغی، دوره 3، شماره 5، بهار و تابستان، صص 61/31.
6-   جعفری، محمد تقی(1388)، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، جلد دوم، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات اسلامی.
7-   جلال الدین محمد بن مولوی( 1385 )، مثنوی معنوی،، به تصحیح رینولد ا. نیکلسون، چاپ سوم، تهران: انتشارات هرمس.
8-   حلبی، علی اصغر(1376)، مبانی عرفان و احوال عارفان، چاپ اول، تهران: انتشارات اساطیر.
9-   خدیو جم، حسین -  اقبال، عباس - کریستن سن، آرتور و دیگران، ( 1368 )، شعر و موسیقی در ایران، چاپ دوم، تهران:  انتشارات هیرمند.
10-    داد، سیما(1390)،  فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ پنجم، تهران:  انتشارات مروارید.
11-   دامادی، محمد(1350)، «ابوسعید ابوالخیروسماع (موسیقی)»، دوره9، ش102و103 (فروردین و اردیبهشت،  صص‌70-75.
12-    رجایی، حمید(1378)، « زیبایی و زیبایی شناسی»، مجله هنر دینی، قم:  دوره 1، شماره 1، صص 80/55.
13-    زمانی، کریم(1389)، شرح جامع مثنوی معنوی، جلد اول، چاپ سی و دوم، تهران:  انتشارات اطلاعات.
14-   شفیعی کدکنی، محمد رضا( 1373 )، موسیقی شعر، چاپ چهارم، تهران:  انتشارات آگاه.
15-    شمیسا، سیروس(1393)،  انواع ادبی، چاپ پنجم، تهران: نشر میترا.
16-    صفاالف، ذبیح الله( 1378)، اسرارالتوحید محمدبن منوربن ابی سعد بن ابی طاهربن ابی سعید میهنی، چاپ اول، تهران:  انتشارات عطار.
17-    صفاب، ذبیح الله(1387)، حماسه سرایی در ایران، چاپ هشتم، تهران:  انتشارات امیرکبیر.
18-  صهبا، فروغ(1384)، «مبانی زیبایی شناسی شعر»، مجله علوم انسانی واجتماعی دانشگاه شیراز: دوره بیست ودوم، شماره سوم، پاییز، صص 109/90.
19-    فروغ، مهدی(1354)،مداومت در اصول موسیقی ایران، تهران: نشر وزارت فرهنگ و هنر.
20-    منزوی، علینقی، عسیران، عفیف(1387)، نامه‌های عین القضات همدانی، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات اساطیر.
21-   موحدی، محمد رضا(1382)، طعم وقت تلخیص و بازنویسی کتاب اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید اثر محمدبن منور میهنی، چاپ اول، تهران:  موسسه فرهنگی اهل قلم.
22-    مولانا جلاالدین محمد بلخی(مولوی )، (1363)، مجالس سبعه، تهران: انتشارات جامی.
23-    نفری، بهرام(1383)، اطلاعات جامع موسیقی، چاپ هفتم، تهران: نشر مارلیک.
24-     نورانی وصال(1373)، مصیبت نامه شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، چاپ چهارم، تهران:  انتشارات زوار.
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 اسفند 1396
  • تاریخ بازنگری: 07 فروردین 1397
  • تاریخ پذیرش: 20 اردیبهشت 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار