بررسی الگوهای گفتمان نمایشی از منظر فراتاریخ‌نگاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد ادبیات‌نمایشی، دانشگاه تربیت‌مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

5/jshd.2020.109675

چکیده

این مقاله در صدد است به این پرسش پاسخ دهد که نمایشنامه به‌عنوان یک قالب ادبی، چگونه می‌تواند جلوه‌ای گفتمانی پیرامون وقایع تاریخی و مسائل اجتماعی باشد. به‌نظر می‌رسد ضرورتی فراتر از تاریخ، یعنی نیاز به تفکّر پیرامون گذشته و فهم و ادراکِ تاریخ، زمینه‌ساز پیوند میانِ فضای ذهنی مؤلّف و مخاطب در زمان حال و نیز وقوعِ رخدادها در گذشته می‌باشد. هدف این پژوهش بررسی و شناخت الگوهای گفتمان نمایشی پیرامون تاریخ و پدیده‌های اجتماعی از منظر ایدۀ فراتاریخ‌نگاریِ هایدن وایت است. از آن‌جاکه داستان‌پردازی و ظرفیت‌های زبانی، از شاخصه‌های گفتمان در نظریۀ فراتاریخ‌نگاری هستند، فرض بر این است که نمایشنامه از طریقِ امکاناتِ روایی و زبانی، گفتمان پیرامون گذشتۀ تاریخی را در زمان حال ممکن می‌سازد. این پژوهش به روش کتابخانه‌ای و از طریق جمع‌آوری و تحلیل اطّلاعات انجام پذیرفته است. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که نمایشنامه قادر است به واسطۀ ایجاد نظمی زبانی و کلامی، محدودۀ رسمیِ دستورِ زبان روایت را شکسته و از طریقِ امکانات روایی و ظرفیت‌های زبان، مرزهای گفتمان میان گذشته و حال را گسترش دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on Patterns in Dramatic Discourse from a Metahistorical Perspective

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Paydar Nobakht 1
  • Mohammad Jafar Yousefian Kenari 2
1 MA graduate of dramatic literature- Tarbiat Modares University- Tehran- Iran
2 Associate Professor and faculty member at Tarbiat Modares University- Tehran- Iran.
چکیده [English]

This study intends to answer a question that how can drama -as a literal framework- be a representation of surrounding discourse of historical and social issues. It seems that a necessity beyond history which is a thoughtful attention of the history and its comprehension is the primary path to connect the author’s mindset and his audience towards past and present events. This study is done with a purpose and identification of patterns on dramatic discourse in terms of history and social issues from the Hayden White’s Metahistory perspective. Since storification and language capacity are considered as discourse paradigms in Metahistorical theory, the hypothesis claims that drama enables historic discourse to be felt at the present time by means of narration and language amenities. The preset study has been executed through library research and data collection and analysis. The findings show that drama is able to disrupt the syntax of formal narration due to establishing a discourse discipline and to expand discourse borders between past and present via narrative amenities and language capacities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Metahistory
  • dramatic discourse
  • narrative discourse

مراجع

کتابشناسی

1- ایگلتون، تری، (1368)، پیش درآمدی بر نظریه­های ادبی، عبّاس مخبر، چاپ سوّم، تهران: مرکز.
2- بیضایی، بهرام، (1393)، مرگ یزدگرد، چاپ یازدهم، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
3- پرینس، جرالد، (1395)، روایت‌شناسی، شکل و کارکرد روایت، محمّد شهبا، تهران: مینوی خرد.
4- ثمینی، نغمه، (1396)، خانه، تهران: نی.
5- ریکور، پل، (1373)، زندگی در دنیای متن: شش گفتگو یک بحث، ترجمۀ بابک احمدی، تهران: مرکز.
6- ریمون کنان، شلومیت، (1387)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمۀ ابوالفضل حرّی، تهران: نیلوفر.
7- زرّین‌کوب، عبدالحسین، (1396)، ارسطو و فنّ شعر، چاپ دهم، تهران: مروارید.
8- ژنت، ژرار، (1388)، نظم در روایت، گزیدۀ مقالات روایت، مارتین مک‌کوئیلان، ترجمۀ فتّاح محمدی، تهران: مینوی خرد.
9- قلی‌پور، زهره، (1395)، «بازتاب حافظۀ جمعی در نمایشنامه‌های اسطوره‌ای و مذهبی با تمرکز بر متون نمایشی سه دهۀ ‌اخیر ایران»،پایان‌نامه جهت اخذ درجه کارشناسی‌ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
10- مکّی، ابراهیم، (1395)، شناخت عوامل نمایش، چاپ یازدهم، تهران: سروش.
11- نجف‌زاده، مهدی؛ حافظی، سیدمرتضی، (1395)، «برابرخوانی هایدن وایت و گرین بلات در خوانش متون سیاسی»، فصلنامۀ نقد و نظریۀ ادبی، سال اوّل، دورۀ اوّل، شماره پیاپی 1، صص 49 -74.
12- همیلتون، گری‌جی و دیگران، (1395)، تاریخ‌نگاری و جامعه‌شناسی تاریخی، ترجمۀهاشم آقاجری، تهران: کویر.
13- یان، مانفرد، (1397)، روایت‌شناسی، ترجمۀ محمّد راغب، تهران: ققنوس.
14- یعقوبی، محمد، (1394)، یک دقیقه سکوت، تهران: افراز.
15- Bal, Mieke, (1981), “Notes on narrative Embedding”. Poetics today: 41-59
16- Burke, Peter, (2013),  “Metahistory: Before and after”, Emmanuel College, Cambridge, UK, Published online.
17- Chatman, Seymour, (1980), “Story and Discourse: Narrative Structure in Fiction and Film”. Publisher: Cornell University Press; New edition edition.
18- Domanska, Ewa, (1998), Hyden White: Beyand Irony. History and theory/ Volume 37, Issue 2
19- Jahn, Manfred, (2017),Narratology: A Guide to thr theory of Narrative. English Department, University of Cologne.
20- Kammen, M, (1995),Review of Frames of Remembrance. Historical Theory. No34.
21- Kenan- Remmon, shlomith, (1983), Narrative Fiction: Contemporary Poetics, Routledge, Reprinted 2001.
22- Paul, Herman, (2011), Hayden White, London, Polity Press.
23- White, Hayden, (1978), Tropics of Discourse : Essays in Cultural Criticism, Baltimore : Johns Hopkins University Press.
24- White, Hayden. “The Value of Narrativity in the Representation of Reality”, (1980), source: Critical Inquiry, vol. 7, No. 1, On Narrative pp. 5-27.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 فروردین 1399
  • تاریخ بازنگری: 13 اردیبهشت 1399
  • تاریخ پذیرش: 17 خرداد 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار