بازتاب اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی در اشعار نادر نادرپور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی آستارا، آستارا، ایران

2 استادیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی آستارا، آستارا، ایران.

5/jshd.2020.173030.1034

چکیده

مقالۀ حاضر پیشینۀ مضامین سیاسی و اجتماعی را در اشعار نادرپور از شاعران شعر معاصر مورد بررسی قرار داده است؛ درحالی‌که مضامین سیاسی و اجتماعی او در پژوهش‌های معاصر مغفول مانده است. اگر نادرپور را شاعر تصویرها بنامیم، سخنی به گزافه نگفته‌ایم. زمینۀ اصلی مضامین شعر نادرپور، فردی یا انسانی ـ فلسفی است و خیلی متمایل به اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی نیست، امّا در دفتر سرمۀ خورشید و در دفترهای بعدی گاهی به سراغ مضامین سیاسی و اجتماعی به صورت سمبلیک می‌رود. مصداق‌های عاطفی شعر او از عواطف رمانتیکی سیاه آغاز شده و به سوی عاطفه‌های اجتماعی حرکت می‌کند و سرانجام به عاطفه‌های اندوهگین ناشی از غربت و مرگ‌اندیشی خیام‌گونه پایان می‌پذیرد. رمانتی‌سیسم فردگرایانۀ نادرپور در دهه‌های 30 تا 50 تبدیل به رمانتی‌سیسم اجتماعی انقلابی می‌شود و شعر عاشقانۀ رمانتیکی را با شعر سیاسی انقلابی در هم می‌آمیزد. در پس زمینه‌های شعری او هراس، عصیان، انتقام، شکست‌های عصبی، اجتماعی و سیاسی بسامد بالایی دارد. در برخی اشعار نادرپور ما شاهد نگاه نو شاعر به انسان و اجتماع و مفاهیمی چون عشق، آزادی، عدالت و مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جهان معاصر هستیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political and social perspectives in Nader Naderpour’s poems

نویسندگان [English]

  • ahmadreza nazaricharvadeh 1
  • Masoumeh nazaricharvadeh 2
1 Associate Professor- Persian Language and Literature- Islamic Azad University- Astara Branch- Astara- Iran
2 Associate Professor- Persian Language and Literature- Islamic Azad University- Astara Branch- Astara- Iran
چکیده [English]

The present article has investigated political and social content in contemporary poet, Nader Naderpour’s poems. Nevertheless, his political and social views in terms of contemporary research have been neglected. We will not exaggerate if we consider Naderpour as the poet of images. The main essence of his poems are individual or human-philosophical and it is not much related to political and social perspectives. However, in Sormeh-ye Khorsheed and the other poems, his symbolic affiliations are at times towards political and social concepts. Romantic instances of his poems start from blue romance through to social examples and end in sad romance which is due to homesickness and they resemble Khayyam’s poems. Naderpour’s individualistic romanticism shifts to social revolutionary romanticism in the 30s and 50s. He combines romantic poems with political ones in this era. There are frequent fear, arrogance, revenge as well as  neural, social and political breakdowns in the background of his poems. In some of his poems, we detect a new perspective towards human and society and also love, freedom, justice as well as political, social and cultural issues in the contemporary world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Naderpour
  • political perspective
  • social perspective
  • love
  • freedom
  • justice
  • contemporary poem

کتابشناسی

1- آرین‌پور،‌ یحیی، (1350)، از صبا تا نیما، ج‌ 1، تهران‌: مؤسسۀ‌ فرانکلین‌.

2- اسحاقی، سیّدحسین، (1384)، آزادی در اسلام و غرب، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.

3- امانی، سیّدمهدی، (1380)، جمعیّت‌شناسی عمومی‌ایران، تهران: سمت.

4- انزابی نژاد، رضا؛ ثروت، منصور، (1366)، فرهنگ معاصر، تهران: امیرکبیر.

5- باقی نژاد، عبّاس، (1389)، خیره درتصویرخود، ارومیه: دانشگاه آزاد اسلامی.

6- براهنی، رضا، (1358)، طلادرمس، چاپ سوم، تهران: زمان.

7- پادشاه، محمّد، (1335)، فرهنگ آنندراج، زیر نظر دکتر محمّد دبیر سیاقی، تهران: خیّام.

8- پور چافی، علی‌حسین، (1384)، جریان‌های شعری معاصرفارسی، تهران.

9- ترابی، علی‌اکبر، (1370)، جامعه‌شناسی و ادبیات شعر نو هنری در پیوند تکامل اجتماع، تبریز: نوبل. 

10- ثروت، منصور، (1364)، فرهنگ کنایات، تهران: امیرکبیر.

11- چارسکی، لونا، (1356)، دربارۀ ادبیات، ترجمۀ ع نوریان، بی‌جا:  شباهنگ.

12- حسن‌لی‌، کاووس، (1383)، گونه‌های‌ نوآوری‌ در شعر معاصر ایران‌، در دست‌ چاپ‌.

13- حقوقی، محمّد، (1387)، مروری بر تاریخ ادب و ادبیّات امروز ایران، چاپ سوم، تهران: قطره.

14- حکیمی، محمود رضا،( 1358)، ادبیات و تعهد در اسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

15- خلف تبریزی، محمّدحسین، (1361) ، برهان قاطع، تهران: امیرکبیر.

16- درستی، احمد، (1381)، شعر سیاسی در دوره پهلوی دوم،  تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

17- دستغیب، عبدالعلی، (1348)، سایه روشن شعرنو فارسی، تهران: فرهنگ.

18- دهخدا، علی‌اکبر، (1373)،  لغت‌نامه، ج اول، چاپ اول از دورۀ جدید، تهران: دانشگاه تهران.

19- دیچز، دیوید، (1366)، شیوه‌های نقد ادبی، ترجمۀ غلامحسین یوسفی و محمّد نقی صدقیانی، تهران: علمی.

20- رحیمی، مصطفی، (1335)، کتاب زمان ویژۀ هنرشاعری، سیروس طاهباز، تهران: چاپ افست رشدیه.

21- زرقانی، سیّد مهدی، (1390)، چشم انداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث.

22- زرّین کوب، عبدالحسین، (1361)، نقد ادبی، جلد اول، تهران: امیرکبیر.

23- ...............................، (1372)، شعر بی دروغ شعر بی نقاب، تهران: علمی.

24- شریفی، فیض، (1391)، شعر زمان ما نادرنادرپور، تهران: نگاه.

25- شفیعی کدکنی، محمّدرضا، (1359)، ادوار شعر فارسی از مشروطیّت تا سقوط سلطنت، تهران: توس.

26- شمس لنگرودی، محمّد، (1370)، تاریخ تحلیلی شعر نو، جلد اول، تهران: مرکز.

27- شمیسا، سیروس، (1370)، بیان، تهران: فردوس.

28- صورتگر، لطفعلی، ( 1348)، سخن چینی، تهران: ابن سینا.

29- عیدگاه طرقبه‌ای، وحید، (1388)، کهن دیارا، نقدوتحلیل وگزیده اشعارنادرنادرپور، تهران: سخن.

30- قلی، علی‌رضا، (1372)،«مبادی و مبانی شعر سیاسی( تحلیل جامعه شناختی)»، فصلنامۀ کیان، شمارۀ13، صص50-55.

31- قربانی، زین‌العابدین، (1375)، اسلام و حقوق بشر، چاپ پنجم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

32- لک‌زایی، شریف، (1381)، آیةالله مطهری و آزادی‌های سیاسی، فصلنامۀ علوم سیاسی، قم، شماره 17.

33- میرصادقی، جمال، (1375)، داستان و ادبیات، تهران: نگاه.

34- مایلی، کاووس، (1374)، «بررسی اجمالی شعر سیاسی در ایران از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی»، روزنامۀ جمهوری اسلامی.

35- میراحمدی، منصور، (1379)، «تحلیل مفهوم آزادی سیاسی»، فصلنامۀ علوم سیاسی، شمارۀ 12، قم.

36- نادرپور، نادر، ( 1333)، دختر جام، تهران: نیل.

37- ...............................، ( 1335)، چشم‌ها و دست­ها، چاپ دوم، تهران: نیل.

38- ...............................، (1348)، چشم‌ها و دست­ها، تهران: مروارید.

39- ...............................، (1356)، از آسمان تا ریسمان، تهران: مروارید.

40- ...............................، (1356)، سرمۀ خورشید، چاپ چهارم، تهران: مروارید.

41- ...............................، (1356)، شعر انگور، چاپ چهارم، تهران: مروارید.

42- ...............................، (1356)، گیاه و سنگ نه، آتش، تهران: مروارید.

43- ...............................، ( 1358)، برگزیده اشعار نادر نادرپور، چاپ پنجم، تهران: شرکت سهامی کتاب­های جیبی. 

44- ...............................، ( 1381)، مجموعه اشعار، تهران: نگاه.

45- نفیسی (ناظم الاطباء)، علی‌اکبر، (بی تا)،  فرهنگ نفیسی، جلد اول، تهران: کتاب فروشی خیام.

46- نوری علاء، اسماعیل، (1348)،  اسباب و صور در شعر ایران، تهران: بامداد.

47- ولک، رنه، (1373)، نظریه ادبیات، ترجمۀ ضیاء موحد و پرویز مهاجر، تهران: علمی و فرهنگی.

48- یاحقّی، محمّدجعفر، (1378)، جویبارلحظه‌ها، چاپ اول، تهران: جامی.